Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleşen bir düzen değildir. Tüze, toplum ortamında insanoğluın elhak elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Türe kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene koyuvermek, sosyal yaşamın gerçekleşmesini çıkarmak lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin mukabilsına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinkes sevap kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum ortamında insanoğluın gidiş ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her vakit mümkündür. “İşte hukuk, beşer davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir düzenek, bir bütündür.” İnsan-beşer, beşer-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence altına allıkınmasıdır. Tüze, beşeriyet seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbunca düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan temalerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini çıkarmak maksadıyla konulmuş olan ve halk gücüyle desteklenen kaide, adalet ve kanunların hepsidür. Henüz geniş bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş sosyal yaşamma düzenidir. Tüze Söz Demeı Tüze kelimesi Arapça “adalet” kökünden hasılat ve adalet kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “adalet” kelimesinin çoğcelil “ah’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na nazaran hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet mealında da kullanılır. Beceri Demeı Tüze dönemden döneme değişmiş olduğu dâhilin hala doyurucu bir tanım kuruluşlamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar hepsidür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi ortamında asliye olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri iş düzlük kısmına Özel Tüze, eşhas ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Tüze, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun mebdelıca ast dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük tarafından güvenceye allıkınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Tüze kuralları beşer davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun ayar hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde analog nitelikteki bütün durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Tüze düzlükında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Tüze düzenini sağlamlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları kösteklemek dâhilin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve kazanç cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kabilinden muaddel hukuk dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasi temaleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan hukuk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş sosyal bir yaşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal yaşamı düzenleyip insanoğluın barış ve güvenlik ortamında bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun kılgı amacını, sosyal gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile toplum ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile yapmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın kuruluşsından meydana gelen gereksinimlerinı mukabillamaya çallıkışır. Tüze bu fonksiyonu ile tevellüt, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni yaşamın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanın katıksız kuruluşsına ve bundan gelecek gelen ihtiyaçlarına usturuplu yetişmek zorundadır. Tüze önemli ölçüde, soylu erki gerçeklere de sınırlıdır; soylu erki yokluklara uymalı ve onları mukabillamalıdır. 3. Türe Tüze bu fonksiyonu ile muayyen bir düzenleme altına aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak sadık kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanımıyla türe, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere dü muaddel anlamda kullanılır. Türe esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mealında şahsi bir özelliği deyimler. özlük her vakit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni yağdırmak yolunda mütemadi ve değfiilmez bir çaba gösterir. İşte bu gidiş ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe nosyonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk düzlükında hukuki ayar olarak hanek konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet dâhilindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini dâhilermiş kurallar bütünü olarak hukuk, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve çalıştırmak durumunda bulunduğuna nazaran, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir ayar niteliğindeki adalettir. Tüze bir toplum düzenini dâhilerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; ister bulunan düzeni sahabet etmek, gerekse onu değfiiltirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her vakit adalete mebdevurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta mukabilmıza oturmuş hukuk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim hukuk mealında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine usturuplu olup olmadığı açısından bir ayar ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Tekrar bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve zararlı mukabillıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon denge ortamında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Alışılagelen olarak bütün hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşamma uyacak, hem de bu sosyal yaşamın barış ortamında sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çallıkışacaktır.

https://www.arabacihukuk.com/